پدر مدیریت پروژه، هنری لارنس گانت | تفکرات کلیدی گانت چیست ؟

هنری لارنس گانت 

نمودار گانت

هنری گانت به عنوان پدر مدیریت پروژه شناخته می‌شود. وی از دانشکده مکانیک دانشگاه جان هاپکینز آمریکا  فارغ التحصیل شد. گانت زمینه‌هایی از مدیریت علمی را در تعدادی از شرکت‌ها گسترش داد. هنری گانت به خاطر دو سهم کلیدی «نمودار گانت» و «سیستم وظیفه و پاداش» در تئوری مدیریت کلاسیک شناخته شده است.

منطق هنری لارنس گانت در قبال مدیریت، نمودار گانت است. این نمودار که امروزه به عنوان یک ابزار رایج مدیریت پروژه تلقی می شود، یک نوآوری مهم جهانی در دهه 1920 بود. اما این نمودار فقط نمایانگر منطق گانت نبود. او یکی از پیشگامان مکتب مدیریت روابط انسانی و مسئولیت پذیری اجتماعی در کسب و کار است. 

زندگی و دوران شغلی هنری گانت

در سال 1861، هنری گانت  به دنیا آمد. سال های کودکی او که همراه با  محرومیت های ناشی از جنگ داخلی آمریکا بود، تغییرات زیادی در شرایط خانوادگی او به وجود آورد. وی قبل از اینکه به یک طراح در سال 1884 تبدیل شود و مدرک مهندسی مکانیک خود را اخذ نماید، به عنوان معلم تدریس می کرد. بین سال های 1887 تا 1893، گانت در شرکت فولاد مدیوال در فیلادلفیا کار کرد و در همان جا به سمت دستیاری مهندس ارشد شرکت ( اف. دبلیو. تیلور ) منصوب شد و سپس سرپرستی بخش ریخته گری را بر عهده گرفت. 
گانت و تیلور در دوران جوانی با هم همکار شدند و گانت به دنبال تیلور، به شرکت سایموندز رولینگ  و سپس  بتلهم استیل  پیوست. از سال 1900، گانت به مشاوری مشهور تبدیل شد و توانست ابعادی گسترده تر و حتی متناقض از علم مدیریت را توسعه دهد. 
در سال 1917، گانت همکاری با یک کمیسیون دولتی را پذیرفت که در قالب دو شرکت فرانکفورد آرسنال و امرجنسی فلیت، تلاش هایی را در دوران جنگ انجام می داد. گانت در سال 1919 درگذشت. 

تفکرات اصلی  هنری گانت

گانت همواره شاگرد تیلور و یکی از پیشگامات توسعه مکتب علمی مدیریت تلقی می شود. در اوایل دوران کاریش، نفوذ تیلور  و استعداد گانت در حل مسئله  باعث شد که او تلاش هایش را متمرکز بر حل مسایل فنی علم مدیریت نماید. همانند تیلور، گانت معتقد بود که تنها کاربرد تجزیه و تحلیلی علمی در قبال هر جنبه از کار می تواند باعث پیشرفت صنعتی شده و پیشرفت های مدیریتی ناشی از کنار گذاردن، شانس و اتفاق هستند. 

گانت چهار مطلب مهم و کلیدی را ارایه کرده است. 

گانت، بر عكس گيلبرتها به يك راه به عنوان بهترين راه براي انجام كار معتقد نبود بلكه فكر مي‌كرد كه مي‌توان راهي پيدا كرد كه در يك موقعيت، بهترين به نظر آيد رويكرد وي بر خلاف تيلور باعث مقداري آزادي و ابتكار عمل براي كارگران شد.

1 . سیستم کار، تشویق و تنبیه هنری گانت

سیستم کار و تشویق گانت در سال 1901 و به عنوان انحرافی از سیستم تیلور مبنی بر نظام پرداخت بر اساس میزان کار، معرفی شد. تحت سیستم گانت، اگر کارمندی کار روزانه اش را به پایان می رساند، علاوه بر حقوق معمول، پاداشی نیز دریافت می کرد و البته، اگر کار روزانه اش را تمام نمی کرد همچنان حقوق روزانه اش را دریافت می نمود. بر عکس، در سیستم تایلور، مبنی بر نظام پرداخت حقوق بر اساس میزان کار، کارمندان در اثر عملکرد پایین تر از سطح انتظار جریمه می شدند.

در سیستم گانت، کارگران اجازه می یافتند تا حقوق روزانة خود را دریافت کنند و در عین حال می آموختند، تا اثربخشی کارشان را افزایش داده و میزان تولید را حتی به بالاتر از دو برابر برسانند. از نظر گانت، توجه به انگیزه کارکنان و کارگران، یکی از مهم ترین عوامل در مدیریت است و این امر او را رهنمون ساخت تا به همراه تیلور، بخشی از شرکت خود را بر مبنای مبانی مدیریت علمی شکل دهند. 

به بیان دیگر ، سیستم وظیفه و پاداش نیز،  به این صورت بود که کارگر با کوشش برای دستیابی به سطح استاندارد، جایزه یا پاداش دریافت می‌کرد. این سیستم  مورد استقبال و پذیرش  بسیاری قرار گرفت.  در این سیستم هر یک از اعضای سازمان ترغیب می‌شود، برای دستیابی به دستمزد بهتر، وظایفی را انتخاب کند که توانایی انجام بهینه‌ی آن را دارند. در دهه های اخیر، عباراتی مانند « مدیریت بر مبنای هدف » و « مدیریت بر مبنای نتایج »  براساس این طرز تفکر ساخته شده است

2 . نگرش کارگران از نظر هنری گانت

گانت دریافته بود،  سیستم او باعث می شود افراد تنها اندکی فراتر از استانداردهای تعیین شده کار کنند. متعاقباً او سیستم خود را به پرداخت بر مبنای زمان مجاز تغییر داد و برای تشویق، درصدی از زمان را که کمتر یا بیشتر از زمان مشخص شده برای انجام کار بود در نظر گرفت. بنابر این، اگر کارمندی یک کار سه ساعته را در عرض دو ساعت یا کمتر انجام میداد، همان حقوق سه ساعت را دریافت می کرد. البته در اینجا گانت دست به یک نوآوری زد و اگر کارکنان، کارشان را طبق استاندارد تعیین شده انجام می دادند، این افراد نیز تشویق می شدند. این امر، یکی از نخستین تلاش های انجام شده برای تشویق، آموزش کارگران برای بهبود روش کاریشان بود.

در کتاب کار، دستمزدها و سود، گانت می نویسد :
«هر آنچه که انجام می دهیم، باید منطبق با ماهیت انسان باشد. نمی توانیم افراد را به کاری مجبور کنیم؛ باید دستاوردهای آنها را به درستی هدایت کنیم. خط مشی عمومی گذشته، اجبار کارکنان بود، اما امروزه باید به دانش نیروی کار توجه کرد. سیاست آینده باید آموزش و هدایت افراد برای دستیابی به تمامی مزایای مورد نظر باشد.»
گانت علاقة زیادی به آموزش صنعتی داشت که آن را «عادات صنعتی» می نامید. "عادات صنعتی" اقدام و همکاری کردن که شامل انجام کار با تمام توان و افتخار کردن به کمیت و کیفیت کار است. 
گانت که تجربة معلمی نیز داشت، امیدوار بود، با این روش، سرکارگر را از ناظر کارگران به یک معلم و ياري رسان به کارگران تبدیل سازد.

3 . نمودار هنری گانت

نمودار گانت ابزاری است که نمایش تصویری (گرافیکی) را از آنچه اتفاق می‌افتد، در طول یک پروژه فراهم می‌کند. این ابزار در مدیریت پروژه‌ها بسیار کاربردی است. تمرکز این نمودار بر روی عملکرد پی در پی کارهایی است که یک پروژه را تشکیل می‌دهند. گانت چارت در واقع وظایف اصلی را مشخص می‌کند، یک زمان تخمین زده شده را برای انجام کار اختصاص می‌دهد و تاریخ شروع را برای هر عنصر از یک کار را تعیین می‌کند.

نمودار گانت بسیار ساده به نظر می رسد اما ساز و کاری مؤثر برای ثبت پیشرفت کارکنان به سمت یک استاندارد کاری است. کار هر نفر به طور روزانه ثبت می شود. اگر او استاندارد لازم را رعایت کرده باشد، مطالب با رنگ سیاه و اگر رعایت نکرده باشد، با رنگ قرمز ثبت می شوند. این امر به نمودارهای بیشتری در قبال کمیت کار هر دستگاه، کمیت کار هر کارگر، کنترل هزینه و دیگر موضوعات توسعه می یابد. 
این امر در سال 1917 به ویژه در مورد تمامی مسایل و فعالیت های واحدهای دولتی در دوران جنگ مصداق داشت. گانت دریافت باید کارش را بر مبنای زمان قرار دهد نه کمیت. راه حل او یک نمودار زمانی بود که نشانگر انجام کار در طول زمان تا انتها بود. این امر، مدیریت را قادر می ساخت تا در قالب جداول و نمودارها، ببیند که پیشرفت کار به چه میزان بوده و در صورت امکان بداند در کجا و در چه زمان، اقدامات به موقع را انجام دهد. 
نمودارهای گانت در تمامی پروژه ها کاربرد دارند و بهترین کارآیی خود را به اثبات رسانده اند.

اجرای هر پروژه را می توان به مراحل ذیل تقسیم کرد :

•    تعیین شرح وظایف و استانداردهای کیفیت، هزینه و زمان؛
•    مطلع ساختن تمامی کارکنان و مشتریان ذیربط؛
•    تعیین شیوه های جایگزین؛
•    آماده کردن دفتر کار؛
•    تغییر دکوراسیون. 

هر مرحله، نیازمند اختصاص زمانی خاص است که در نمودار مشخص شده است. نمودار گانت دربرگیرنده ابزار گرافیکی برای برنامه ریزی و کنترل کار است که به شکل نوین و امروزی آن یعنی تکنیک ارزیابی و بررسی برنامه ( PERT ) انجامیده است. 

4 . مسئولیت پذیری اجتماعی کسب و کار از دیدگاه هنری گانت

پس از مرگ تیلور در سال 1917، به نظر می رسید، گانت از اصول اساسی مدیریت علمی فاصله گرفته و به سراغ علایق شخصی خودش از مدیریت یعنی رهبری و نقش سازمان، رفته است. با رشد این تفکر، او به شدت بر این باور بود که مدیریت دارای تعهدات اجتماعی است و یک سازمان سودآور، نسبت به رفاه جامعه، وظیفه و دین به گردن دارد. 
در کتاب سازماندهی کار، وي استدلال کرد، میان سود و خدمات تضاد وجود دارد،کسانی که می گویند سود مهم تر از خدمات است، « فراموش کرده اند که سیستم کسب و کار، بر مبنای خدمات شکل گرفته و تا زمانی که جامعه وجود دارد، به هیچ وجه نمی توان خدمات را از آن جدا کرد.» این دیدگاه ها باعث شدند که او این چنین اظهار نظر کند : « سیستم کسب و کار باید مسئولیت پذیری اجتماعی خود را بپذیرد و خود را وقف جامعه کند در غیر این صورت جامعه تلاش خواهد کرد تا چنین کسب و کاری را در ید قدرت خود گرفته و طبق مصالح خودش عمل نماید.»
گانت به شدت تحت رخدادهای سال 1917 روسیه قرار داشت و از ترس اینکه خدمات فدای سودآوری نشوند، خودش شخصاً به سیستم مبتنی بر سود حمله میکرد و از شرکت های خدماتی نیز می خواست تا تعهد خدماتی خود به جامعه را تضمین کنند. 

نقاط قوت و ضعف مديريت علمي هنری گانت :

 نقطه قوت : تشويق نظريه‌ها و فنون نظام يافته تجزيه و تحليل كارها در محل كار.

 نقطه ضعف : كاركنان را مطيع نظام كار قرار داده و جنبه انجام كار را از برنامه‌ريزي و كنترل جدا كرد.

هنری لارنس گانت در یک نگاه

گانت نویسنده و سخنرانی حاذق بود. او در موارد مختلفی، در انجمن مهندسان مکانیک آمریکا سخنرانی می کرد. یکی از مقالات اوبا عنوان  « آموزش عادات صنعتی و سازمانی به کارکنان » بود که بارها توسط دیگر محققان  به عنوان نگرشی منحصر به فرد در قبال بعد روابط انسانی مدیریت در زمانی که مدیریت علمی در اوج خود قرار داشت، یاد شده است. 

رویکرد او در قبال سرکارگران به عنوان معلم، او را به یکی از نخستین توسعه دهندگان تفکر رفتار انسانی تبدیل کرد. رویکرد او در قبال وظایف شرکت ها نسبت به جامعه نیز نمایانگر تلاش های او به عنوان یکی از نخستین مطرح کنندگان مسئولیت پذیری اجتماعی کسب و کار است. اما به هر حال او با نمودارش به نام نمودار گانت به یاد همگان می آید. 

گفته شده که تفکر او تا کمی پیش از مرگش مبهم بود، زیرا در آن زمان بود، تلاش کرد تا کار سازمان ها را در محیط های گسترده تر ملی و سیاسی نشان دهد.
گانت هرگز از نوآوری هایش سود چندانی نبرد و کتاب هایش نمایانگر نمودارهایی است که بر توسعة کار تاکید می کنند. او مدال برجسته خدمات را از دولت دریافت کرد اما این یکی از کارکنان شرکت مشاوره گانت به نام والاس کلارک بود که ایده نمودار گانت را در کتابی به شهرت رساند و بلافاصله به هشت زبان ترجمه شد. 

برای اطلاعات بیشتر به مقالات ذیل مراجعه نمایید :

1. چه عواملی موجب موفقیت و شکل گیری تیمهای کسب وکار می شود و یا انها را از فعالیت باز می دارد ؟ |  چگونه یک تیم تشکیل دهیم ؟

2 .  چگونه به بهترین روش،مشاور انتخاب کنیم، و از خدمات آنان بهره مند شویم ؟

3 .  چگونه اختیارات خود را واگذار کنیم ؟

4 . ایگور آنسوف کیست ؟ | از پدر استراتژی سازمانی چه می دانید ؟

5 .  هنری فایول کیست ؟ | پدر و بنيانگذار مکتب مديريت اجرایی

آثار کلیدی گانت :

«کار، دستمزدها و سود»، 1910
«رهبری صنعتی»، 1916
«سازماندهی کار»، 1919

سایر مطالب در این زمینه :

«نمودار گانت : یک ابزار کارآمد مدیریتی»، والاس کلارک ، 1922
«رهبران بزرگ در عرصة مدیریت»، جک دونکان ، 1989
«تاریخ اندیشة مدیریت»، کلاد جرج ، 1972
«کتاب طلایی مدیریت»، لیندال اورویک ، 1956
«تکامل اندیشة مدیریت»، دانیل ورن ، 1987

یک جمله، یک درس :

«به تدریج جذب این نمودار شدم.» هاروی فایرستون 

«اغلب فکر می کردم بعد از سازماندهی کار، باید نمودار سازمانی خود را دور بیندازید.» دیوید پاکارد