دیدگاه آلفرد چاندلر در خصوص استراتژی و ساختار |خلاصه کتاب استراتژی و ساختار

استراتژی و ساختار

آلفرد چاندلر 
 

چرا کتاب استراتژی و ساختار بخوانیم؟

بسیاری از مفسران، این کتاب چاندلر را یک شاهکار می دانند. این کتاب مؤید رابطة میان استراتژی یک شرکت و ساختار آن و نقشی تاثیرگذار در سودآوری بسیاری از شرکت هاي برتر داشته است. یافته های این کتاب همچنان برای شکل های تازه ای از سازمان ها همچون سازمان های مادر، شرکت های متشکل از چند شرکت کوچک و شرکت های مجازی کاربرد دارند. 

آلفرد چندلر، پروفسور برجسته تاریخ بازرگانی دانشگاه هاروارد و دانشگاه جان هاپکینز، نخستین کسی بود که به بحث رابطه میان استراتژی و ساختار بنگاه پرداخت. مطالعات او نشان داد که ساختار تابع استراتژی است و با تحول استراتژی های سازمان، ساختار آن نیز دستخوش تغییر می گردد؛ به بیان دیگر، ساختار بنگاه برای پیاده سازی و اجرای استراتژی بنگاه، شکل می گیرد. نمونه مورد مطالعه چندلر شامل کمپانی شیمیایی دوپونت، جنرال موتورز خودروساز، کمپانی انرژی استاندارد اویل نیوجرسی و خرده فروشی سیرز روباک بود. چندلر نشان داد که بنگاه های مذکور چگونه توانستند استراتژی های رشد و تنوع بخشی خود را از طریق پیاده سازی ساختار چندبخشی مدیریت کنند.

مقدمه استراتژی و ساختار

ساختار باید برگرفته از استراتژی باشد و اگر چنین نباشد، نتایج کامل و مؤثری در پی نخواهد داشت. ساختار بسیاری از سازمان ها برگرفته از عوامل و نیروهای بازار است : دانستن اینکه تولید، بازار مدار است، سازمان های بزرگ را بر آن داشته است که به سمت ساختارهایی با بخش های کمتر بروند. 
افزایش معیارهای اقتصادی نیز بسیاری از مالکان شرکت ها را بر آن داشته تا طیف جدیدی از مدیران حرفه ای را استخدام کنند، زیرا مدیریت حرفه ای جریان تولید را بهتر از عوامل بازار به سمت مشتریان هدایت میکند. 
اقتصاد برنامه ریزی شده، برای موفقیت بلند مدت سازمان، اهمیت زیادی دارد. 

رابطه ساختار و استراتژی سازمان یک مقوله کلاسیک در تئوری‌های مدیریت است. براساس یک الگوی عمومی و سنتی، مدیران ابتدا برنامه ریزی می‌کنند سپس ساختار سازمانی لازم برای رسیدن به این برنامه را طراحی می‌کنند.

خلاصه متن  کتاب استراتژی و ساختار

این کتاب مبتنی بر تحقیق چاندلر در سازمان های بزرگ آمریکا بین سالهای 1850 تا 1920 است. عنوان فرعی این کتاب چنین است : «فصولی در تاریخ صنعتی آمریکا»، اما تاثیر این کتاب چیزی فراتر از متن تاریخی آن است. کتاب استراتژی و ساختار آلفرد چاندلر یک شاهکار تئوریک است که تاثیر عمیقی بر متخصصان و متفکران داشته است. 
چاندلر در زمینة تمرکز زدایی سازمان های بزرگ در دهه های 1960 و 1970 بسیار تأثیرگذار بود. در حالی که در سال 1950 حدود 20 درصد از 500 شرکت برتر مجلة فورچون تمرکز زدایی کرده بودند، این رقم تا سال 1970 به 80 درصد رسید. در دهة 1980، تفکر چاندلر نقش بسزایی در تحول شرکت AT & T داشت. 
تا همین اواخر، این یافتة چاندلر که ساختار باید برگرفته از استراتژی باشد، به عنوان یک حقیقت سازمانی مورد پذیرش بود. هم اکنون، مباحثی در این زمینه آغاز شده  است. 

پنج نکته از چاندلر

1 . ساختار باید برگرفته از استراتژی باشد

استراتژی مؤید اهداف بلند مدت یک شرکت و تعیین اقدامات و اختصاص منابع لازم برای تحقق این اهداف است. 
ساختار یک شرکت باید ناشی از استراتژی برگزیدة آن باشد، در غیر این صورت چنین ساختاری، نتایجی ناکارآمد در پی خواهد داشت. 
شرکت باید یک استراتژی تدوین و سپس  ساختاری مناسب، برای تحقق آن ایجاد کند. 

2 . ساختار بر گرفته از نیروها و عوامل بازار

ساختار سازمانی در شرکت هایی همچون دوپونت ، سیرز روباک ، جنرال موتورز  و استاندارد اویل  برگرفته از تقاضای متغیر و فشارهای محیط بازار است. 
بازارمداری خطوط تولید در دوپونت و جنرال موتورز، به تغییرات ساختاری زیادی در این شرکت ها انجامیده است. 

3 . ظهور سازمان های چندبخشی ( چند واحدی )

سازمانهای چند وجهی، مسئولیت مدیران را تغییر داده و باعث شده اند، آنها بیشتر مسئولیت های عملیاتی را بر بپذيرند. 
این امر، زمان، اطلاعات و حتی تعهد روانی را برای ارزشیابی و برنامه ریزی بلند مدت در اختیار آنان قرار می دهد. 

4 . تخصصی شدن مدیریت

تحول مدیریتی ناشی از ظهور انرژی های مبتنی بر نفت، توسعة صنايع فلزات و فولاد، مواد شیمیایی، صنایع مهندسی و افزایش حجم تولید و وسعت سازمان ها بود. افزایش معیارهای اقتصادی نیز بسیاری از مالکان شرکت ها را بر آن داشته تا طیف جدیدی از مدیران حرفه ای را استخدام کنند. نقش مدیران و تکنسین ها بسیار حیاتی است. 

5. اهمیت اقتصادی برنامه ریزی شده

سازمان ها و مدیریت آنها، نیازمند اقتصادی برنامه ریزی شده هستند نه، اقتصاد کاپیتالیستی آزاد. 

تعریف چندلر از استراتژی :

آلفرد چندلر استراتژی را این گونه تعریف کرد :

استراتژی عبارت است از تعیین آرمان ها و اهداف اساسی بلندمدت یک سازمان، اتخاذ مسیرهای اقدام و تخصیص منابع ضروری برای محقق کردن این اهداف .

عناصر استراتژی از نگاه چندلر :

 یک استراتژی سه عنصر کلیدی دارد :

۱- تعیین آرمان ها و اهداف بلندمدت

۲- اتخاذ مسیر اقدام

۳- تخصیص منابع

۱ - استراتژی با تعیین آرمان ها و اهداف بلندمدت سازمان همراه است. پس اگر مدیر یا کارشناسی در سازمان ادعا کرد که ما استراتژی داریم باید بتواند به این سئوال پاسخ دهد که سازمانش قرار است طی پنج سال یا ده سال آینده ( یا حتی بیشتر ) به کجا برسد. اگر مدیران و کارکنان یک سازمان تصور کمابیش دقیقی از مقصد نداشته باشند فاقد استراتژی هستند.

۲ - استراتژی با اتخاذ مسیر اقدام همراه است. یعنی مدیران و کارشناسان سازمان باید بدانند که چگونه قرار است به آرمان ها و اهداف بلندمدت خود دست پیدا کنند. به بیان دیگر از مسیر حرکت آگاه باشند و بدانند گام های رسیدن به هدف چه هستند.

۳ -استراتژی با تخصیص منابع همراه است. یعنی پس از آن که فهمیدیم قرار است به کجا برویم و چگونه قرار است به مقصد برسیم، لازم است بدانیم که به وسایل و امکاناتی احتیاج داریم. این وسایل و امکانات همان منابع و قابلیت های سازمانی هستند. به چقدر پول احتیاج داریم؟ به چه تعداد نیروی انسانی و با چه مهارت هایی نیاز داریم؟ و …

نقد مطالب آلفرد چاندلر 

تام پیترز  می گوید : « من فکر می کنم او کاملاً اشتباه کرده، این ساختار سازمان است که در طول زمان مشخص می کند باید چه انتخاب هایی برای حمله به اهداف بازار انجام داد.»
ریچارد پاسکال  در کتاب مدیریت در حاشیه، می گوید : « فرضیة اصلی آن است که سازمان ها به شکلی منطقی عمل می کنند. اکثر مدیران قبول دارند که شرایط دیگری در مورد سازماندهی و ادارة سازمانها وجود دارد که نقش مهمی در تدوین استراتژی آنها دارد و آن این است که واحدهای تخصصی این سازمان ها دارای ساختارهایی مستقل هستند. در واقع، این امر نشانگر آن است که سازمان ها بدون توجه به موفقیت های رقبایشان می خواهند، خودشان بهترین شیوه ها و ساختارها را اعمال کنند.»

گری هامل نویسندة کتاب رهبری انقلاب می گوید :  آنانی را که در مورد تز چاندلر مي گويند "ساختار باید از استراتژی پیروی کند" را به چالش می کشد، وی می گوید آنان یک نکتة مهم را فراموش کرده اند. البته استراتژی و ساختار ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. نکتة مد نظر چاندلر آن است که چالش های جدید نیازمند ساختارهای جدید هستند.

گری هامر تاکید می کند : چالش هایی در مورد وسعت و پیچیدگی سازمان ها همراه با پیشرفت در ارتباطات و شیوه های کنترل مدیریت، باعث ایجاد واحدهای گوناگون و تمرکز زدایی شده اند. همین عوامل، هم اکنون ما را به سوی ساختارهایی جدید سوق می دهند، مانند ائتلافی از چندین شرکت و همچنین شرکت های مجازی. مورخان اندکی این موضوع را  پیش بینی کرده بودند که چاندلر یکی از آنان است.

برای اطلاعات بیشتر مقالات ذیل مراجعه نمایید :

1 . استراتژیهایی ( راهبردهایی ) برای مسئولیت پذیری رهبران | نگاهی به نوشته وارن بنیس و برت نانوس 

2 . مدیریت در مسیر استراتژی ( راهبرد ) مصاحبه با هنری مینتزبرگ | مروری بر افکار مینتزبرگ

3 .  استراتژی سازمانی راهنمای مدیران و کارآفرینان(مقدمه)

4 .  استراتژی سازمانی - چگونه تدوین می شود ( پایانی)

5 .   موضوعات کليدي در اجراي يک استراتژي(راهبرد) تجارت الکترونيکي را می دانید؟

یک جمله، یک درس

اگر ساختار از استراتژی تبعیت نکند، نتایجی ناکارآمد حاصل خواهند شد. استراتژی و ساختار

خوشبختي شكل ظاهري ايمان است، تا ايمان و اميد وجود نداشته باشد، هيچ كاري نمي توان انجام داد.         هلن كلر

بايد منفي بافي را به كل از قاموس خودمان بيرون كنيم. زيرا كلمه منفي بافي تمام آن چيزهايي را، به خاطرمان مي ­آورد كه بايد از زندگي­مان طرد كنيم.    آگسن پروگني

بسياري از افراد روحشان را مي فروشند و فكر مي كنند با درآمد آن مي توانند با وجداني راحت زندگي كنند.   لوگان پيرسال اسميت